Consument misleid: supermarkten zijn geregeld vaag over waar producten echt vandaan komen
Koken & EtenHet gaat vaak mis bij groente, fruit, vlees en vis. Onduidelijke of vage etiketten of etiketten die consumenten in verwarring brengen. Dat moet beter, vindt de Consumentenbond.
Supermarkten zijn vaak te vaag over de herkomst van producten. Zo vaag, dat je als klant niks hebt aan de informatie die ze geven. Neem vlees van Albert Heijn. Die verkoopt biefstuk op de website waarvan de kalfjes zijn geboren in een van deze tien landen: Nederland, Ierland, Verenigd Koninkrijk, Italië, Oostenrijk, Duitsland, Denemarken, Polen, Slovenië of België. Mysterieuzer nog is de toevoeging dat ze daarna zijn grootgebracht in een van deze tien landen óf in Australië.
,,Consumenten willen graag weten waar producten vandaan komen", weet Babs van der Staak, woordvoerder van de Consumentenbond. ,,Vanwege duurzaamheid bijvoorbeeld of omdat ze zich zorgen maken over dierenwelzijn. Of omdat ze producten buiten de EU niet vertrouwen.” De Consumentengids die vandaag bij de leden op de mat valt, geeft meer voorbeelden. Zoals honing met als herkomst 'een EU-land’. Of nog bonter: de honing van Melvita en Langnese. Dit zijn gemengde honingsoorten uit landen ‘uit de EU’ of ‘buiten de EU'. Dat kan dus letterlijk overal in de wereld zijn.
De fabrikanten houden zich niet aan de regels, aldus de Consumentenbond. ,,Producenten zijn verplicht om de herkomst te vermelden en dan is het logisch dat consumenten willen weten waar iets vandaan komt.” Van der Staak wijst erop dat onlinesupermarkten bij de herkomst vermelden: ‘zie verpakking'. ,,Maar die zie je pas als je boodschappen zijn bezorgd. Daar schiet je niets mee op.”
Het Voedingscentrum biedt hulp op de site, maar de praktijk is weerbarstig. The Meat Lovers hebben Angusburgers ‘uit Australië’, maar in kleine letters staat op het etiket dat ze ook uit de Verenigde Staten kunnen komen, zo meldt het artikel in de Consumentengids.
Als je het belangrijk vindt om wel de herkomst te kennen, dan kun je een ander product kiezen. Dus geen hamburger, want die is bewerkt, maar puur vlees
Alleen een beetje zout en peper
Om het nog verwarrender te maken: niet alle producten zijn gebonden aan regels. Bij zogenoemde samengestelde producten hoeven fabrikanten de herkomst niet te vermelden. Zelfs als er alleen maar water aan vlees is toegevoegd (en dat gebeurt nogal eens) dan is het geen puur product meer en dan hoeft die herkomst er niet meer op de staan, volgens de EU-regels. ,,Dat is ook het geval als er kruiden aan vlees zijn toegevoegd", aldus Van der Staak. ,,Of zelfs alleen zeezout en peper. Of marinade aan een speklapje. Dan hoeft de herkomst er niet meer op te staan.” Omdat de Europese Commissie nu werkt aan betere regels, vragen consumentenorganisaties in Europa hier aandacht voor.
Consument kan niet veel doen
In de tussentijd kun je als consument niet veel doen. ,,Als je het belangrijk vindt om wel de herkomst te kennen, dan kun je een ander product kiezen. Dus geen hamburger bijvoorbeeld, want die is bewerkt, maar puur vlees en daar zelf kruiden aan toevoegen omdat daar wel de herkomst op moet staan.” Dat is wel een tijdelijke oplossing. ,,Die regelgeving moet beter.”
Albert Heijn en Jumbo werden in 2018 nog op de vingers getikt, omdat ze de mist ingingen met fruit en groente. Het was Foodwatch die de klacht indiende. Er stonden meerdere landen vermeld, of de informatie ontbrak, of was soms onjuist. ,,Wij vinden het belangrijk dat er transparantie is voor consumenten", legt campagnevoerder Frank Lindner van Foodwatch uit. ,,Dan kunnen ze op de juiste manier hun aankoopbeslissing nemen.”
,,We komen gekke dingen tegen", zegt Lindner. ,,Zoals producenten die op de verpakking zetten ‘Hollandse gehaktballetjes’. Dan zullen er zeker mensen zijn die denken dat er Nederlands vlees is gebruikt, terwijl dat niet het geval hoeft te zijn. Het vlees kan uit andere landen komen en dat is niet te zien bij een samengesteld product als een balletje gehakt.”
Ook in de supermarkten kloppen de schapkaartjes geregeld niet. ,,Vooral bij groente en fruit speelt dat”, meldt Lindner. ,,Dan staat bij het schap rode paprika uit Spanje maar dan kijk je op de plastic verpakking en zie je dat ze uit Nederland komen. We zijn nu schapkaartjes aan het onderzoeken en de eerste signalen wijzen erop dat er veel misgaat bij supermarkten. Transparantie is hartstikke nodig.”
Etiketten zijn volgens Foodwatch trouwens een complete studie waard. ,,We hebben een 15-puntenplan gemaakt waar etiketten aan moeten voldoen, zoals realistische afbeeldingen. En wist je dat de maximale lettergrootte op een etiket kleiner is dan de minimale lettergrootte van tijdschriften en boeken?” Over die afbeeldingen gesproken, een Foodwatch-volger spotte onlangs snoeptomaatjes in een plastic beker. ,,Daarop stond een Hollands molentje. Land van herkomst: Marokko.”
Meer weten over hoe het zit met je eten? Beluister hier onze podcast Koken&Weten (die je ook vindt bij Spotify en Apple). Alle afleveringen vind je ook hieronder.
Bekijk hier onze video’s over Koken & Eten:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Koken & Eten
Wat doet een sapkuur met je lichaam?
-
Smullen maar! Hier eet je het allerlekkerste broodje van Nederland 😋
Hij dacht ‘laten we eens meedoen’ en sleepte prompt de hoofdprijs in de wacht. Chef Sjoerd Mampaeij van Broodje Midas uit Woerden is maandagmiddag gehuldigd als winnaar van het NK Lekkerste Broodje.Berkel en Rodenrijs, Woerden -
PREMIUMKoken & Eten
Zo eet je pizza volgens experts: ‘Ananas? Er zijn in Napels mensen om minder vermoord’
Een klassieker zoals pizza is altijd een succesnummer. Toch kun je niet elke pizza een pizza noemen, vinden de experts. Vijf pizza-chefs leggen uit hoe je zelf een goede maakt. ‘Een pizza moet een perfecte mix van korst en beleg zijn, je moet alles kunnen proeven.’ -
PREMIUMKeuringsdienst van waarde
Teun van de Keuken: ‘Mijn dochters zeggen: zeur niet zo, je eet zelf dit-of-dat, waar heb je het over’
Toen Teun van de Keuken jaren geleden in een talkshow werd beschuldigd van activisme, was hij een tijdlang van de leg. Nu, bij het verschijnen van zijn nieuwe boek De mens is een plofkip, is de journalist en wereldverbeteraar activistischer dan ooit. En hij is er trots op, vertelt hij in dit interview met ons weekendmagazine Mezza. ‘Een harde klap uitdelen, mensen overtuigen, dat is mijn primaire doel.’ -
PREMIUM
Slager Jakob (25) maakt vanaf nu weer dé paardenworst waar mensen voor omreden
De beroemdste paardenworst van Dordrecht en verre omstreken, die van Slagerij Verkerk, maakt een comeback bij Slagerij Gelderblom in winkelcentrum Sterrenburg. De weduwe van slager Aart Verkerk heeft het recept overgedaan aan Jakob Simons (25). ,,Zelfs de kinderen van mijn jongste zoon zweren erbij.’’Dordrecht
-
Zomerfruit en chocola zouden zonder bijen niet bestaan: zo help je deze insecten een handje
-
-
-
PREMIUM51
Hoe gezond zijn melkvervangers zoals havermelk: ‘Bevatten geen cholesterol, maar ze verschillen veel’
‘Melk is goed voor elk’ was jarenlang een bekend gezegde. Klopt dat nog? Want melkvervangers zijn enorm populair en beter voor het milieu. Maar zijn ze ook even gezond als koemelk? Een rondje langs de melkvelden. ,,Het eten van zo’n 400 gram zuivelproducten verlaagt het risico op darmkanker met 15 procent.” -
PREMIUM5 keukenmythes
Waarom je champignons best mag afspoelen, maar gekookte pasta absoluut niet
Verdampt alcohol tijdens het koken? Verliezen champignons hun smaak als je ze wast? Iedereen die wel eens de pollepel in de hand neemt, kent van die keukenwijsheden waarbij je denkt: klopt het nou wel of niet? Deze redactie zet er vijf op een rij. ‘Arme spinazie. De bladgroente kampt al eeuwig met valse geruchten.’
-
Consumentenbond
Vijf lades en een snelvriesfunctie: dit is de beste vrijstaande vriezer
-
Consumentenbond
104 koelkasten met vriezer getest, dit is de beste
Een slimme keuze in de keuken kan je leven verduurzamen en jouw dagelijkse kosten verminderen. Maar hoe kies je de juiste koelvriescombinatie uit het overweldigende aantal opties? Dit zijn de beste modellen volgens de test van de Consumentenbond. -
-
PREMIUM
Er zijn drie belangrijke symptomen voor hartfalen: ‘Altijd sokrand in je benen hoort niet’